Emberá

Op onze laatste dag in Panamá gaan we naar een Emberádorp. De Emberá zijn een indianenstam die vroeger in de Darién, in het grensgebied met Colombia leefden. In de jaren vijftig is een deel van de stam naar Panama-stad getrokken omdat ze in de Darién nauwelijks meer in hun bestaan konden voorzien. In de stad vonden ze geen werk, omdat de meesten alleen de Emberátaal spraken. Aan de oever van de Rio Chagres hebben ze een nieuw bestaan opgebouwd door weer terug te vallen op hun traditionele activiteiten van jagen, vissen en landbouw. De Rio Chagres ligt op ongeveer een uur rijden van Panama-stad, maar lijkt heel erg op hun oorspronkelijke woongebied in de Darién.

De dorpen zijn alleen per boot bereikbaar. We worden door 2 jonge Emberá opgehaald in een boomstamkano met buitenboordmotor. We varen eerst naar een waterval. Die stelt niet zo veel voor, maar de tocht erheen, varend door de groene jungle, is prachtig. Op een steen in het water zien we een schildpad, die zich snel in het water laat glijden als we te dichtbij komen. In het dorp worden we met tromgeroffel verwelkomd door kleurrijk uitgedoste dorpelingen. Later leren we van ze met welke vruchten ze deze kleuren op een natuurlijke manier hebben gemaakt. De vrouw van het dorpshoofd vertelt ons over de Emberácultuur. Ze spreekt namens haar man, die een paar dagen weg is om palmbladeren voor het dak van het nieuwe informatiecentrum te regelen. Nee, hij is niet, zoals wij eerst dachten, de jungle ingetrokken om bladeren te zoeken. Dat mag namelijk niet meer omdat de Rio Chagres sinds de jaren tachtig een nationaal park is, waardoor er strenge regels gelden. Ook voor de Emberá. Het dorpshoofd is naar de Kuna indianen in het noorden van Panama om palmbladeren van ze te kopen. De Kuna hebben hun eigen reservaat waar de Panamese overheid niets te vertellen heeft.

Dit typeert het leven van de Emberá. Aan de ene kant proberen ze vast te houden aan hun oorspronkelijke leefwijze, maar ze moeten zich ook aanpassen aan de veranderende wereld om hen heen. Toen hun leefgebied in de jaren tachtig een nationaal park werd, mochten ze niet meer jagen of producten verbouwen. Sindsdien proberen ze deels in hun bestaan te voorzien door toeristen in hun dorp toe te laten en hen te vertellen over hun cultuur en hoe ze leven. Dat leven is niet meer volledig traditioneel. Als we iets te vroeg in het dorp aankomen, horen we ergens een radio op batterijen spelen. Electriciteit hebben ze niet. Als de andere toeristen arriveren is de radio ineens verdwenen.

Aan het eind van de ochtend krijgen we een lunch aangeboden van heerlijke Tilapia en gedroogde bakbanaan. Na de lunch volgt nog een demonstratie van traditionele muziek en dans, waar sommigen van ons ook nog even aan meedoen. Daarna liggen de kano's weer klaar om ons naar de moderne wereld terug te brengen.